Esperanto kaj Politiko / Esperanto and Politics Posted by Andrea Monticue on Jul 22, 2010 in Double Language (EN-EO) Posts, Esperanto Language, Uncategorized
| Per iliaj karaktero homoj estas sociaj kaj politikaj estaĵoj. Neeblas ke pli ol unu homo asociĝi senpolitike. Esperantistoj estas certe nenia escepto. | Humans by their nature are social and political creatures. It’s impossible for more than one person to form an association without politics. Esperantists are certainly no exception.
|
|
| Unu apartaĝo de Esperanto, kiu distingas ĝin de multe da aliaj konstruitaj lingvoj kiuj provis plenumi la bezonon por internacia lingvo, estas ke neniu posedas ĝin. D-ro Zamenhof rezignis regadon de la lingvo fondinte la fundamenton. Iu, kiu volas lerni ĝin rajtas uzi ĝin. Ĉi tiu klare kontrastas kun, instance, Volapuko. La kreinto, Johann Schleyer, insistis ke li reteni la proprietajn rajtojn de la lingvo, kaj refuzis permesi ŝanĝojn. Estis skismo en la movado, kaj la lingvo malviglis. Hodiaŭ, la vorto Volapuko estas esperanta slango por sensenco. Nek unu sola persono, nek lando nek registaro nek korporacio regas esperanton, kaj ĝi viglis. | One aspect of Esperanto that sets it apart from many of the other constructed languages that tried to fill the need for an international language is that it doesn’t belong to anybody. Dr. Zamenhof gave up control of the language after setting up the fundamentals. Anybody willing to learn it is welcome to use it. This is in sharp contrast to, for instance, Volapük. Its creator, Johann Schleyer, insisted on keeping proprietary rights to the language, and refusing to allow any changes. This lead to a schism in the movement and the language languished. Today, the word Volapuko is an Esperanto slang word for nonsense. No one person or country or government or corporation controls Esperanto, and it has flourished.
|
|
| Kiam homoj enlistigas la avantaĝojn de esperanto al etnaj lingvoj kiel interkultura pontolingvo, unu el tiu listo estas ke esperanto estas politike kaj kulture neŭtrala. Tamen, tiu neŭtraleco problemiĝis en Eŭropo antaŭ mondmilito du. | When people count off the advantages of Esperanto over ethnic languages as an intercultural bridge language, one of them is that it is politically and culturally neutral. But this very neutrality became a problem in Europe before World War II.
|
|
| Veras, ke mi renkontis esperantistojn de ĉiu politika standardo. Tamen, la lingvo ŝajne pli allogas homojn de specifaj pensmanieroj. Homoj kiuj havas tutmondan vidpunkton de la homaro kaj la tero, homoj kiuj kredas ke niaj samaĵoj estas pli gravaj ol la diferencoj, homoj kiuj interesiĝas pri universalaj idealoj, homoj kiuj pensas pri la planedo kaj specio anstataŭ nacio kaj partio – Tiaj homoj trovas ke la lingvo plej utilas. Estis tiaj homoj, kiuj Hitler kaj Stalin konsideris esti minaco al la reĝimoj. | While I have met esperantists of every conceivable political stripe, it seems to appeal more to certain mindsets. People with a global view of humanity and the earth, people who tend to see our similarities as being more important than our differences, people who are interested in universal ideals, people who think in terms of a planet and a species instead of a nation or a political party – these are the kinds of people who find the language most useful. And these are the people who were considered a threat to the regimes of Hitler and Stalin.
|
|
| En 1921, Eugène Adam, uzante la pseŭdonimon Eugène Lanti, fondis la organizon Sennacieca Asocio Tutmonda kiel organizaĵo de la Laborista Esperanto Movado kiu travivas hodiaŭ kiel organizo kiu subtenas socialisman, pacan, laborsindikatan, kontraŭnaciistan, feministan kaj ekologiajn agadojn tutmondajn. Ĉi tiu certe ne estas politike neŭtrala organizo, sed post nur dek jaroj la membreco jam kreskis ĝis proksimume 6500 homoj en 42 landoj kaj fariĝis Esperantan triumfon. | In 1921, Eugène Adam, using the pseudonym Eugène Lanti, founded the Sennacieca Asocio Tutmonda (Worldwide Association without Nations) as an organization of the Workers’ Esperanto Movement which survives today as an organization which promotes socialist, peace, trade union, anti-nationalist, feminist and environmental activities which span the world. This is far from a politically neutral organization, but in just ten years it boasted a membership of about 6500 people in 42 countries and became an Esperanto success story.
|
|
| La Nazia reĝimo komencis subpremon de Esperanto en 1933, kaj en 1935 Bernhard Rusto, Germana Ministro pri Scienco, Edukado kaj Publika Edukado, malpermesis la publikan instruadon de Esperanto, dirinte ke ĝi kondukus al “malfortigo de esencaj valoroj de la nacia karaktero”. Ĉi tiu poste estigis la areston kaj ekzekuton de esperantistoj tra Eŭropo. | Then the Nazi regime began a suppression of Esperanto in 1933, and in 1935 Bernhard Rust, German Minister for Science, Education and Public Education, banned the teaching of Esperanto in public schools, saying it would lead “to weakening of the essential values of national character.” This eventually lead to the arrest and execution of esperantists across Europe.
|
|
| La libro de Ulrich Lin, La Danĝera Lingvo; Studo pri la persekutoj kontraŭ Esperanto, priparolas problemojn pri cenzuro en Hitlera Germanio kaj Sovetunio, kie estis deklarita ke Esperanto estas la lingvo de la malamikoj: laboristoj, komunistoj, pacifistoj, kosmopolitismoj, kaj la burĝoj. | Ulrich Lins’ book, La Danĝera Lingvo; Studo pri la persekutoj kontraŭ Esperanto, (The Dangerous Language; A study about the persecution against Esperanto) describes problems with censorship in Hitler’s Germany and the Soviet Union, where it was declared that Esperanto is the language of the enemies: laborists, communists, pacifists, cosmopolitanites, and the bourgeois.
|
|
| Samtempe en Japanio, la registaro aktive malinstigita kaj eĉ persekutis esperantistojn, komparante ilin al akvomelonoj, “– verdaj (koloro de Esperanto) ekstere sed ruĝaj (Komunistaj) enterne.” | At the same time in Japan, the government actively discouraged and even persecuted Esperanto speakers, likening them to watermelons, ” — green (a color associated with Esperanto) on the outside but red (Communist) on the inside.”
|
|
| En la 21a jarcenta mondo, politika uzado de Esperanto ankoraŭ estas trovita ĉe la maldekstro. Porokaze ĉe la ekstrema maldekstro. Krom la Sennacieca Asocio Tutmonda, ankaŭ la Asocio de Verduloj Esperantistaj, basita germanie, kiu uzas Esperanton por unuigi verdulojn (sence de ekologio) tutmondajn, kiu interesiĝas ĝas pri socia, ekonomia kaj ekologia progreso; kaj la Internacia Komunista Esperantista Kolektivo. | In the 21st Century world, political use of Esperanto is still mostly on the left. Sometimes way on the left. Aside from Sennacieca Asocio Tutmonda, there is also the Asocio de Verduloj Esperantistaj (Association of Esperantist Green-people) based in Germany, which uses Esperanto to unite Green (in the environmental sense) people around the world who are interested in social, economic and environmental progress; and the Internacia Komunista Esperantista Kolektivo. (International Communist Esperantist Collective.)
|
|
| Ekzemplo de la uzado de Espoeranto de la politika deksto troviĝas en Japanio. En 2008, la G-8 (forumo por la registaroj de ok nacioj: Francio, Germanio, Italio, Japanio, Unuiĝinta Reĝlando, Kanado, Rusio kaj Usono) okazigis la kunvenon en Hokkajdo. Kontraŭ-tutmondigaj aktivistoj, korpe de la Libera Esperanto-Asocio en Hokkajdo, organizis protestojn kontraŭ la G-8, batalante tion, kion ili nomigis “nov-liberalismon.” La grupo atentigas, ke kontraŭ-tutmondigo ne egalas izoladon, kaj ili uzas Esperanton por komuniki kun aliaj kontraŭ-tutmondiguloj tramondaj. Oni povas esti partoprenanta membro de la mondokomunumo senrezignante la kulturan kaj nacian identecon, kaj senkapitulacante regon de lokaj ekonomiaj kaj ekologiaj aferoj. | We can find an example of the use of Esperanto by the Right in Japan. In 2008, the G8 (a forum for the governments of eight countries: France, Germany, Italy, Japan, the United Kingdom, Canada, Russia and the United States) held their summit in Hokkaido. Anti-globalization activists in the form of the Libera Esperanto-Asocio en Hokkajdo (Esperanto Association for Freedom in Hokkaido) organized anti-G8 protests, fighting what they term “neo-liberalism”. They point out that anti-globalization is not the same thing as isolation, and they use Esperanto to communicate with other anti-globalization activists all over the world. It’s possible to be a participating member of the world community without giving up one’s cultural and national identity, and without surrendering control over local economic and environmental issues.
|
|
| Malakceptante la anglan kiel internacia lingvo, la grupo ankaŭ usas Esperanton malrespektante aŭtoritaton, dirante, “Rigardu! Ni ne bezonas vian anglolingvon!” | Rejecting the use of English as an international language, they also use Esperanto as a way to stick it to tha man, saying, “See! We don’t need no stinking English!” | |
| Esperanto jam estis parto de mondaj politikoj kaj historio dum la antaŭaj cent jaroj. Neniu aliaj konstruita lingvo povas pretendi tion. | Esperanto has been a part of world politics and history for the last hundred years. No other constructed language can make this claim. | |
Tags: 20th Century history, anti-globalization, Bernhard Rust, esperanto, Esperanto Association for Freedom in Hokkaido, G8, International Communist Esperantist Collective, Kontraŭtutmondigo, La Danĝera Lingvo, Laborista Esperanto Movado, Libera Esperanto-Asocio en Hokkajdo, Neo-liberalism, nternacia Komunista Esperantista Kolektivo, politics, politiko, Sennacieca Asocio Tutmonda, socio de Verduloj Esperantistaj, ssociation of Esperantist Green-people, The Dangerous Language, Workers' Esperanto Movement, Worldwide Association without Nations, Zamenhof
Keep learning Esperanto with us!
Build vocabulary, practice pronunciation, and more with Transparent Language Online. Available anytime, anywhere, on any device.
Comments:
Gunnar Gällmo:
Another example of right-wing groups using Eseranto is the Ômoto sect, who started in the 19th century as an extremely nationalistic movement, in the 1920:s adopted Esperanto as a tool for japanizing the world (Japanese was deemed too difficult for us longnoses), and during the 1930:s openly praised Hitler and Mussolini. Luckily for them, they fell in disgrace with the Japanese government, so during WWII, their leaders were in jail, and afterwards they could reappear as white as snow. Ulrich Lins has described this in a dissertation – in German; it’s not much spoken of in Esperanto.
Ralph Dumain:
I had no idea Oomoto was right-wing, though I do remember subscribing to their ridiculous journal. I think one should not exaggerate the alleged progressive leanings of Esperantists. Like all official moralizing, the relationship of Esperantists to their official ideology and the actual real social/political world is much more complex. As for right-wing Esperantists, the USA has had aplenty; presumably most of them–old people I used to know–are in the process of dying off if they’re not already gone.
Neil Blonstein:
It’s not clear why the anti-globalists should be called “right-wing”. Ne estas klara kial kontrau’-globalistoj nomigxas dekstruloj.